Ses Teli Felci

Ses teli felci, ses tellerini hareket ettiren sinirlerin zarar görmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bizim iki adet ses telimiz vardır.

SES TELİ FELCİ

 

Ses Teli Felci Nedir?

Ses teli felci, ses tellerini hareket ettiren sinirlerin zarar görmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bizim iki adet ses telimiz vardır. Normal ses telleri, soluk alıp verme ve ses üretme işlevlerini sorunsuz bir şekilde yerine getirirken, felç olan ses telleri bu işlevleri yeterince yerine getiremez. Bu durum, ses kısıklığı, nefes alma zorluğu ve yutma güçlüğü gibi belirtilere yol açabilir.

 

Ses Teli Felci Belirtileri Nelerdir?

Ses teli felci belirtileri arasında en yaygın olanı ses kısıklığıdır. Bunun yanı sıra, yutma güçlüğü, nefes alma zorluğu ve ses tonunda değişiklikler de gözlemlenebilir. Etkilenen ses teli sayısına göre felç tek taraflı veya çift taraflı olabilir. 

 

Ses telindeki hareket probleminin yaygınlığına göre hastların şikayetleri çok farklılık gösterebilir. Bu belirtiler,

 

1. Ses Değişiklikleri: En yaygın belirti ses değişiklikleridir. Sesiniz daha zayıf, kısık veya hırıltılı olabilir. Bazı durumlarda, ses tamamen kaybolabilir.

2. Ses Kullanımında Yorgunluk: Uzun süre konuşmak, şarkı söylemek gibi sesinizi yoğun olarak kullandığınız durumlarda yorgunluk hissedebilirsiniz. Sesinizi yükseltmekte bağırmakta zorluk çekebilirsiniz.

3. Yutma Güçlüğü: Ses tellerinin yanında yer alan yapılara zarar verilmesi durumunda yutma güçlüğü yaşanabilir. Bu, özellikle su çay gibi sıvıları yutarken ortaya çıkabilir ve aspirasyon riskini artırabilir. Yutma güçlüğü kendini öksürük boğaza bir şey kaçması hissi olarak gösterir.

4. Öksürük veya Boğaz Temizleme İhtiyacı: Felç olan ses teli doğru şekilde kapanamayabilir, bu da solunum yolunu tamamen kapatamama ve öksürük veya sürekli boğaz temizleme ihtiyacı hissetmenize neden olabilir.

 

5. Nefes Darlığı: Özellikle her iki ses teli de etkilenmişse, hava yolu daralabilir ve nefes darlığına neden olabilir. Bu durum özellikle hareket ederken, merdiven çıkarken kendini daha çok belli eder. Konuşurken nefesin yetmemesi hemen nefes nefese kalmada gözlenebilir.

 

6. Boğaz Ağrısı veya Rahatsızlık: Ses telleri üzerindeki anormal gerilim nedeniyle boğazda ağrı veya rahatsızlık hissi oluşabilir.

 

7. Sesin incelmesi: Bazı durumlarda ses kısıklığı iyileşirken ses yine zayıf ama çok daha ince çıkar. Sesin tınısı değişir. Bu durumda da akla ses teli felci gelmelidir.

 

Ses Teli Felci Olduğumu Nasıl Anlarım?

Ses teli felcinin en belirgin belirtisi ses kısıklığıdır. Ayrıca, yutma güçlüğü ve nefes alıp vermede zorlanma da gözlemlenebilir. Eğer bu belirtiler bir ameliyat sonrasında veya bir anda kendiliğinden başlar ve 3 haftadan uzun sürerse ses teli felcinden şüphelenilebilir. 

Ses teli felci olup olmadığınızı ses tellerinizin detaylı muayenesi yapılmadan anlamak mümkün değildir. Bu muayene bir Kulak Burun Boğaz hekimi tarafından yapılarak ses teli felci olup olmaduğınız anlaşılabilir.

 

Ses Teli Felci Neden Olur?

Ses teli felcine neden olan pek çok durum vardır. Bu durumları sıralayacak olursak;

 

1. Ameliyatlar: Özellikle boynumuzda veya göğsümüzde yapılan ameliyatlar sırasında, ses tellerimizi kontrol eden sinirler zarar görebilir. Bu, en çok tiroid ameliyatlarında görülür.

 

2. Enfeksiyonlar: Bazı grip gibi hastalıklar, ses tellerimize zarar verebilen sinirleri etkileyebilir.

3. Kitleler(Tümörler): Boynumuzda veya göğsümüzde veya beynimizde büyüyen kitleler (tümörler), ses tellerimizi kontrol eden sinirleri sıkıştırabilir.

4. Akciğer Kanseri: Akciğer kanserleri ve akciğeri tutan kanser ve lenfomalarda ses teli siniri zarar görebilir. Buna bağlı olarak da ses teli felci olabilir.

5. Işın Tedavisi (Radyoterapi):Işın tedavisi özellikle boyuna ve göğüse alındığında dokuların kendisini ve ses tellerinin sinirlerini etkileyebilir. Bazen de verdiği zarar sonrasında ses teli felci oluşabilir.

6. Kaza ve Yaralanmalar: Boynumuza alınan darbeler, ses tellerimizi kontrol eden sinirleri zedeleyebilir.

7. Bilinmeyen Sebepler: Bazen doktorlar da nedenini bulamaz. Buna "bilinmeyen nedenle oluşan ses teli felci" denir. Bir anda nedensiz başlayabilir.

8. İlaçlar: Bazı ilaçlar, yan etki olarak ses tellerimize zarar verebilir.

9. Uzun Süren Hastalıklar: Uzun süre devam eden bazı hastalıklar da ses tellerimize zarar verebilir. Özellikle romatolojik hastalıklar bunlar arasındadır.

10. Kalp ve Akciğer Ameliyatları: Bu tür ameliyatlar sırasında da ses tellerimizi kontrol eden sinirler zarar görebilir.

11. Sinir Hastalıkları: MS (Multipl Skleroz) gibi bazı beyin ve sinir hastalıkları da ses tellerimizi etkileyebilir.

 

 

Hangi Ameliyatlar Ses Teli Felci Açısından Risklidir?

 

Ses teli felci açısından risk taşıyan bazı ameliyatlar vardır. Bu ameliyatlar, ses tellerini kontrol eden sinirlerin zarar görebileceği bölgelerde yapıldığı için risk taşır. İşte ses teli felci riski taşıyan başlıca ameliyat türleri:

1. Tiroid Ameliyatları: Tiroid bezi yani guatr bezi, boynun ön kısmında bulunur ve burada yapılan ameliyatlar sırasında, ses tellerini kontrol eden sinirler zarar görebilir. Bu, özellikle tiroid bezinin tamamının veya bir kısmının çıkarılması gerektiğinde olabilir.Özellikle tiroid kanserlerinde bu risk fazladır. Özellikle de 2. Kez ameliyat olmanız gerekiyorsa bu risk daha da artacaktır.

2. Paratiroid Ameliyatları: Paratiroid bezleri de tiroid bezine yakın yerlerde bulunur ve bu bölgede yapılan ameliyatlar ses teli felci riskini artırabilir.

3. Boyun Cerrahisi: Boyun bölgesindeki herhangi bir cerrahi müdahale, ses tellerini kontrol eden sinirleri etkileyebilir.Tüm boyunda yapılan ameliyatlarda bu risk mevcuttur

4. Şah Damarı ameliyatları: Ses telinin çıktığı sinir olan Vagus siniri şah damarına yapışık olarak ilerler. Bu nedenle şah damarına yönelik yapılan ameliyatlar glomus tümörü ameliyatları, schwannom ameliyatları başta olmak üzere ses telleri felci açısından büyük risk taşır.

5. Kalp Ameliyatları: Özellikle açık kalp ameliyatları sırasında, göğüs kafesi yakınlarındaki sinirler zarar görebilir.

6. Çocuk kalp ameliyatları: Çocukluk çağında PDA kapatılması veya açık kalp ameliyatları sırasında ses teli felci olma ihtimali vardır. Sol ses telinin siniri kalbin önünden geçtiği için bu ameliyatlardan sonra olan ses kısıklıklarında ses teli felci akla gelmelidir.

7. Göğüs Cerrahisi: Göğüs cerrahisi yani akciğer ameliyatları ses teli felci riskini artırabilir.Sol Ses teli siniri boyundan aşağı nefes borusuyla birlikte iner ve akciğerlerin önüne kadar iner. Özellikle sol akciğerin önü ve üstündeki ameliyatlara risk belirgindir. B

8. Nörolojik Cerrahi: Beyin ve omurilik gibi sinir sistemine ait bölgelerde yapılan ameliyatlar, dolaylı yollarla ses tellerini etkileyebilir.

 

Bu ameliyatlar, ses teli felci riskini artırsa da, bu risk her zaman mevcut değildir ve doktorlar genellikle bu riski en aza indirecek şekilde ameliyatları planlarlar. Eğer bu tür bir ameliyat olacaksanız, doktorunuzla riskler hakkında konuşmak ve olası sonuçları anlamak önemlidir. Bu ameliyatlardan sonra eğer ses kısıklığı olursa beklemeden kulak burun boğaz doktoruna başvurulmalıdır.

 

Ses Teli Felci Çeşitleri Nelerdir?

Ses teli felci, tek taraflı ve çift taraflı olmak üzere iki ana tipe ayrılır. Tek taraflı ses teli felci, genellikle bir ses telini etkiler ve ses kısıklığı gibi belirtilere yol açar. Çift taraflı ses telinde felç ise her iki ses teli üzerinde etkili olur ve daha ciddi nefes alma zorluklarına neden olabilir.

 

Tek Taraflı Ses Teli Felci Tedavisinde Neler Yapılır?

Tek taraflı ses teli felci tedavisi, ses terapisi, ses teli dolgusu veya ses teli implantı ve ses teli sinir transferi gibi yöntemlerle yapılabilir. Bu tedaviler, ses teli felcine maruz kalan hastalarda sesin iyileştirilmesi için kullanılır.

 

Ses Teli Dolgusu Nedir?

Ses teli dolgusu, ses tellerinin işlevini iyileştirmek için yapılan bir tıbbi işlemdir. Genellikle ses teli felci, ses teli zayıflığı veya ses teli hasarı gibi durumlarda uygulanır. İşte ses teli dolgusunun temel özellikleri:

1. Amacı: Ses telleri arasındaki boşluğu daraltmak ve ses tellerinin birbirine daha yakın olmasını sağlamak için yapılan bir işlemdir. Bu sayede ses telleri daha iyi titreşebilir ve daha net bir ses üretebilir.

2. Nasıl Yapılır: Bu işlem genellikle lokal anestezi altında yani ameliyatsız olarak yapılır, yani hasta uyanıkken ama ağrı hissetmeyecek şekilde yapılır. Doktor, ses tellerinin birine veya her ikisine de ince bir iğne ile dolgu maddesi enjekte eder. İşlem 15-20 dk kadar sürer ve hasta hemen hayatına devam eder. Hastanede yatış gerekmez.

3. Dolgu Maddeleri: Dolgu maddesi olarak çeşitli malzemeler kullanılabilir. Bu malzemeler geçici veya uzun etkili olabilir. Geçici dolgular genellikle hyaluronik asit gibi vücutta doğal olarak bulunan maddelerden yapılır. Dudak dolgusunda kullanılan maddelerle benzerdir. Uzun etkili dolgular genellikle sentetik malzemelerden yapılır. Özel durumlarda kullanılırlar

4. Etkileri: Ses teli dolgusu, sesin güçlenmesine, daha az çaba ile konuşmaya ve ses kalitesinin iyileşmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, bazı hastalarda yutma işlemini de kolaylaştırabilir.

5. Riskler ve Yan Etkiler: Her tıbbi işlem gibi ses teli dolgusu da bazı riskler içerir. Enjeksiyon yerinde enfeksiyon, reaksiyonlar veya dolgu malzemesinin yerinden oynaması gibi sorunlar yaşanabilir. Ancak, bu işlem genellikle güvenlidir ve ciddi komplikasyonlar nadirdir.

6. İyileşme Süreci: İşlemden sonra, hastalar genellikle hızlı bir iyileşme sürecine girerler. Sesin tam olarak iyileşmesi ve istenilen düzeye gelmesi birkaç gün sürebilir.

 

Ses Teli İmplantı Nedir?

Ses teli implantı, ses teli felcine maruz kalan hastalarda sesin iyileştirilmesi için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, ses tellerinin arasına küçük bir implant yerleştirilir. Bu implant, ses tellerinin daha yakın bir konumda olmasını sağlayarak sesin daha net çıkmasına yardımcı olur. Ses teli implantı genellikle yarı-genel anestezi altında(sedasyon) yapılır ve ses teli felci tedavisinde etkili ve hayat boyu kalıcı bir seçenektir.

 

1. Amacı: Ses teli implantı, genellikle tek taraflı ses teli felci olan hastalarda kullanılır. Amacı, felçli ses telini kalıcı olarak şişmanlatarak, sağlam ses teliyle daha iyi kapanmasını ve böylece daha net bir ses üretimini sağlamaktır.

2. Nasıl Yapılır: Bu işlem genellikle sedasyon anestezisi altında, yani hasta uyutularak yapılır. Cerrah, boyun bölgesine küçük bir kesik atarak ses tellerinin arkasına ulaşır ve implantı yerleştirir. Meme implantına benzer bir cerrahidir. İmplant, ses tellerinin daha yakın olmasını sağlayarak sesin daha iyi üretilmesine yardımcı olur. İşlem sırasında hasta konuşturularak sesin yeterince iyileşmiş olup olmadığı anlaşılmaya çalışılır bu sayede ideal implant yerleştirilmiş olur.

3. İmplant Malzemeleri: İmplantlar genellikle silikon, gorteks adı verilen vücutla uyumlu erimeyen malzemelerden yapılır. Bu malzemeler vücut tarafından reddedilmez ve kalıcıbir çözüm sunar.

4. Etkileri: Ses teli implantı, sesin güçlenmesine, daha az çaba ile konuşmaya ve ses kalitesinin iyileşmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, bazı hastalarda yutma işlemini de kolaylaştırabilir.

5. Riskler ve Yan Etkiler: Her cerrahi işlem gibi, ses teli implantı da enfeksiyon, kanama ve anesteziye bağlı riskler içerir. Ayrıca, implantın yerinden oynaması veya vücut tarafından reddedilmesi gibi komplikasyonlar yaşanabilir. Bu riskler çok nadir olarak karşımıza çıkar. Sesin kaybı gibi bir risk yoktur.

6. İyileşme Süreci: İyileşme süreci genellikle birkaç hafta sürer. Bu süreçte, hastaların seslerini fazla kullanmamaları ve doktorun önerilerine uymaları önemlidir.

 

Ses teli sinir taşıma ameliyatı (Laringeal Reinnervasyon) nedir?

Ses teli sinir taşıma ameliyatı diğer adıyla ses teli sinir nakli, ses tellerini kontrol eden sinirlerin hasar gördüğü durumlarda kullanılan bir cerrahi prosedürdür. Bu ameliyat, özellikle ses teli felci durumunda, sesin iyileştirilmesi ve ses teli fonksiyonunun kısmen veya tamamen geri kazandırılması amacıyla yapılmaktadır. İşte bu ameliyatın temel özellikleri:

1. Amacı: Ameliyatın temel amacı, hasar görmüş veya işlevini yitirmiş ses teli sinirlerini, başka bir sağlam sinirle değiştirmek veya ona bağlamaktır. Bu, ses teli hareketlerinin görevini kazanılmasına yardımcı olur ve böylece sesin iyileşmesine katkı sağlar. Bu işlem sırasında vücuda hiçbir yabancı madde yerleştirilmez, vücut kendi dokusuyla iyileşir.

2. Nasıl Yapılır: Cerrah, genellikle boynun bir bölgesinden başka bir siniri alır ve hasar görmüş ses teli sinirine bağlar. Bu, genellikle genel anestezi altında, yani hasta uyutularak yapılır. Alınan sinir, genellikle boynun aynı tarafındaki küçük kaslardan birinin sinirdir ve bu sinir, ses telini canlandırmak üzere yeniden yönlendirilir.

3. Hangi Sinirler Kullanılır: Çoğunlukla boyunda yutmaya yardımcı olan kaslardan birinin siniri kullanılır. Bu sinirler, ses tellerini etkili bir şekilde hareket ettirebilecek potansiyele sahiptir. Bu sinirlerin kullanılmasına bağlı olarak bu kaslarda bir fonksiyon kaybı izlenmez.

4. Etkileri: Başarılı bir sinir taşıma ameliyatı, sesin güçlenmesine ve daha iyi kontrol edilmesine yardımcı olabilir. Hastaların ses kalitesinde ve konuşma yeteneklerinde önemli iyileşmeler görülebilir.

5. Riskler ve Yan Etkiler: Her cerrahi işlemde olduğu gibi, bu ameliyat da enfeksiyon, kanama ve anesteziye bağlı riskler içerir. Ayrıca, sinir taşıma işlemi sonrası sinirin yeni yerine uyum sağlaması ve işlev görmesi zaman alabilir. 

 

6. İyileşme Süreci: İyileşme süreci, genellikle birkaç hafta ila birkaç ay arasında değişir. Bu süreçte, doktorun önerilerine uymaları önemlidir.

 

 

Çift Taraflı Ses Teli Felci Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Çift taraflı ses telinde felç durumunda, lazerle nefes genişletme ameliyatı veya ses teli sinir taşıma ameliyatı (laringeal reinnervasyon) gibi yöntemler uygulanabilir. Lazerle nefes genişletme ameliyatı, çift taraflı ses teli felci olan hastalarda nefes darlığına çözüm sunar. Bu ameliyat, ses tellerinin hareketini iyileştirmeyi ve hastanın nefes alma yeteneğini artırmayı amaçlar. Yaygın tedavi seçenekleri şunlardır:

1.  

2. Ses Terapisi: Konuşma-dil patoloğu ile çalışarak ses kalitesini ve gücünü iyileştirmeyi içerir. Nefes desteği egzersizleri, vokal kordları güçlendirme egzersizleri ve konuşma sırasında hava yolunu açık tutma stratejileri gibi teknikler kullanılabilir.

3. Lazerle Nefes Genişletme Ameliyatı

Lazerle nefes genişletme ameliyatı, çift taraflı ses teli felci olan hastalarda nefes darlığına çözüm sunar. Bu ameliyat, ses tellerinin hareketini iyileştirmeyi ve hastanın nefes alma yeteneğini artırmayı amaçlar. Ameliyat sırasında, lazer kullanılarak ses tellerinin bir kısmı çıkarılır. Bu işlem, ses tellerinin daha fazla hareket etmesine ve böylece daha iyi nefes alınmasına olanak tanır. Ameliyat ağız içinden yapılır ve nefes üzerinde hemen etkisini gösterir.

4. Botulinum Toksin (Botoks) Enjeksiyonları: Bazı durumlarda, özellikle vokal kord felci kısmi olduğunda veya iyileşmenin beklendiği erken dönemlerde tedavi etmek için kullanılır.

5. Çift taraflı ses teli sinir nakli - Bilateral Selektif Reinnervasyon: Vokal kordlara tonu geri kazandırmayı amaçlayan, kaslara sinir fonksiyonunu geri kazandıran daha yeni bir cerrahi tekniktir. Dünyada çok az merkezde yapılmaktadır. Türkiyede ilk kez Dr. Necati Enver tarafından yapılmıştır. Ses tellerinin hareket etmesini sağlayan ve hem nefesi hem ses iyileştirebilen tek tedavi yöntemidir.

6. Trakeostomi: Özellikle acil durumlarda, nefes alma zorluğu olduğunda kullanılabilecek bir tedavi yöntemidir. Trakeostomi, vokal kordları atlayarak nefes borusunda doğrudan bir hava yolu oluşturur.

Tedavi seçimi, felcin nedenine, hastanın genel sağlık durumuna, ses taleplerine ve diğer tıbbi durumların varlığına bağlı olarak değişir. 

 

Ses Teli Felcinin Ameliyatsız Tedavisi Var mı?

Evet, ses teli felcinde ses terapisi ve ameliyatsız ses teli dolgusu gibi yöntemler mevcuttur. Ses terapisi, ses teli felci tedavisinde önemli bir rol oynar ve hastaların seslerini iyileştirmelerine yardımcı olur. Ameliyatsız ses teli dolgusu ise, ses tellerine hacim kazandırmak için kullanılan bir yöntemdir ve genellikle lokal anestezi altında yapılır.

 

Ses Teli Felcinde Ses Terapisi

Ses terapisi, ses teli felci tedavisinde önemli bir rol oynar ve hastaların seslerini iyileştirmelerine yardımcı olur. Ses terapisi, hastaların ses tellerini daha etkili kullanmalarını öğretir ve seslerini güçlendirmeye yardımcı olur. Bu terapi, genellikle bir konuşma terapisti tarafından yürütülür ve ses teli felci olan hastaların seslerini iyileştirmek için çeşitli egzersizler ve teknikler içerir.

Ses terapisinin etkili olduğu ideal hastalar hafif düzeyde ses kısıklığı olan ses teli felci hastaları veya ses teli dolgusu-implantı yapılmış ve desteğe ihtiyacı olan hastalardır.

İşte ses terapisinin rolünü açıklayan bazı anahtar noktalar:

1. Ses Kalitesini İyileştirme: Ses terapisi, sesin daha net ve anlaşılır olmasını sağlamak için tasarlanmış egzersizler sunar. Bu, ses tellerinin mevcut kapasitesini en iyi şekilde kullanmayı amaçlar.

2. Nefes Kontrolü: Nefes kontrolü, ses üretimi için hayati öneme sahiptir. Terapi, hastaların nefeslerini daha etkili bir şekilde kullanmalarını ve konuşurken doğru nefes alma tekniklerini öğrenmelerini sağlar.

3. Ses Gücünü Artırma: Ses teli felci olan kişiler, genellikle seslerini yükseltmekte zorlanabilirler. Ses terapisi, sesin gücünü ve projeksiyonunu artırmak için teknikler sunar.

4. Konuşma Sırasında Rahatlık Sağlama: Terapi, hastaların konuşurken daha az yorulmalarını ve daha rahat hissetmelerini sağlayacak teknikler öğretir.

5. Ses Hijyeni: Ses sağlığını korumak için ses hijyeni önemlidir. Terapistler, ses tellerine zarar verebilecek alışkanlıklardan kaçınma ve sesi koruma yöntemleri hakkında eğitim verir.

6. Bireyselleştirilmiş Tedavi Planları: Her hasta farklıdır ve ses terapisi, kişinin özel ihtiyaçlarına göre uyarlanır. Terapist, hastanın durumuna ve hedeflerine uygun bir tedavi planı geliştirir.

7. Psikolojik Destek ve Motivasyon: Ses teli felci, kişinin kendini ifade etme şeklini etkileyebilir ve bu da stres veya kaygıya yol açabilir. Ses terapistleri, bu zorlu süreçte destek sağlayarak hastaların motivasyonunu ve özgüvenini artırmaya yardımcı olur.

8. Sürekli Değerlendirme ve Takip: Tedavi süreci boyunca, hastanın ilerlemesi sürekli olarak değerlendirilir ve gerekirse terapi planı güncellenir.

 

Ses Teli Felcinde Ameliyatsız Ses Teli Dolgusu

Ameliyatsız ses teli dolgusu, ses teli felci tedavisinde kullanılan bir yöntemdir ve genellikle lokal anestezi altında yapılır. Bu yöntem, ses tellerine hacim kazandırmak için kullanılır ve ses kısıklığı gibi belirtileri hafifletmeye yardımcı olur. Ses teli dolgusu, ses tellerinin daha yakın bir konumda olmasını sağlayarak sesin daha net çıkmasına yardımcı olur.

 

Sonuç

Ses teli felci, ses teli felci tanısı ve tedavi yöntemleri konusunda bilinçli olmak önemlidir. Bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri, ses teli felci tanısında yardımcı olabilir. Ses teli felci tedavisi, hastanın durumuna ve felcin tipine göre değişir. Ses teli felci, etkili tedavi yöntemleriyle yönetilebilir bir durumdur ve hastaların seslerini ve nefes alma yeteneklerini iyileştirebilir.